پیام‌های انسانی نظامی برای دغدغه‌های انسان معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده


 

نظامی گنجوی، در نگرشی غالب، بیشتر به شاعری تغزّلی و پیرو مکتب غنایی شهرت یافته است اما واکاوی دقیق آثار وی حقیقتی دیگرگونه از سیمای واقعی نظامی برای انسان امروزی بازگو می‌کند که همانا ساحت خردورزانه و تعلیمی او و سخن پردازی هنرمندانه و پرشگرد او در پروردن معنی و خلق شعر حکمی و انسانی است. توجه به پیوند هنرمندانۀ صورت کلام او با معانی بلند و در نتیجه فربگی کلام حکیمانه اش، تصویری جامع الاطراف از نظامی به نمایش می‌گذارد که تک ساحتی و یکسونگری ذهنی را از او بازمی‌دارد. از این روست که عموم آموزه‌های وی جنبه‌های جهانی به خود گرفته و پیامی نو برای انسان امروز به ارمغان آورده است. این پژوهش بر آن است که جنبه‌های جهانی و پیامهای انسانی شعر نظامی را با تأکید بر مخزن الاسرار بررسی نماید.
روش پژوهش در این نوشتار، توصیفی- تحلیلی با تکیه بر رهیافت هرمنوتیک است که با استقصا درآثار نظامی، بویژه مخزن الاسرار و به روش اسنادی صورت گرفته است. از نتایج کاربست این رهیافت علمی و تتبع در آثار یادشده برمی‌آید که از نظر این شاعر بزرگ، توجّه به خویشتن شناسی و تأمل در ساحتهای بیکران وجود آدمی، راهکاری اساسی برای رهایی از قید و بندهایی است که مخّل آرامش فکری و روحی انسان است. از این رو، اهمّیّت دادن به مکانت و کرامت انسان در گردونۀ هستی و نفی خشونت و دعوت به نیکی و صلح، از محورهای عمدۀ پیامهای نظامی است و تأویلات ویژه و نگـاه وی به جهـان با رویکرد ی فرازمانی و فرامکانی، حکایت از جهانی بودن پیامهای او دارند.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Nezami's Humanistic Message to the People of the World

نویسندگان [English]

  • Maryam Sadaghi 1
  • Hosseinali Ghobadi 2
  • Naser Nikubakht 2
1 Associate Azad University Tehran Branch
2 Associate of Tarbiat Modarres University
چکیده [English]

     
                                                                  
Nezami is known as a lyric poet who follows the lyric school, but a investigation of his works, shows that he is eloquent, wise man and witty (skillful) superior in creation of meaning. He is a world-wide scholar and a powerful poet who is not only as the producer of meaning but also has such a power that can make a complex poetic and artistic elements in his work with new messages to the modern people. With a descriptive-analytical approach, the researchers have made a complete investigation in Makhzan-al-Asrar and Iqbal Nameh to reveal their universal and humanistic messages. The results of the study clearly show that the main theme of his works refers to the potentials of human existence which can bring peace to human mind. Among Nezami's teachings are the dignity of human life which urges for security and peace and also opposition against any transgression.