پسوند ( - ه) وندی پرکاربرد در زبان فارسی (رویکردی توصیفی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه یاسوج

چکیده


پسوند (- ه / - ـه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشتة فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشتة همة فعل­­­­­­­ها می‌توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقش­های فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدان­ها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغلب دستورنویسان بررسی خویش را درباره (- ه) به پیوند این وند با صورت­های زبانی بسیط محدود کرده و به واژه‌های مرکبی که بر اثرافزایش وند (- ه) ساخته شده، نپرداخته و در نتیجه شمارمتنوعی از ساختواژه‌های مرکب حاصل از پیوند این وند را از قلم انداخته‌اند. دیگراین که گاه مثال‌هایی که ذیل یک مقوله از نقش­های این وند ثبت شده از اساس با یکدیگر تفاوت ماهوی دارند، به طوری که می‌بایست ذیل مقوله‌های متفاوت درج می‌شدند. و بالاخره این که تحلیل­های انجام شده دربارۀ برخی از نقش­های این وند، گاه تجویزی است و در نتیجه از پاره ای از لغزش­ها مصون نمانده اند. در این مقاله با واکاوی و نقد پژوهش­های پیشینیان، به شیوه­ای توصیفی، وند (- ه) مورد بررسی قرار می‌گیرد و برخی از نقش­های این پسوند که از نظرها دورمانده، معرفی و نقش­های متنوع آن به صورت مجزا و تفصیلی عرضه می‌شود.
 
 




 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Suffix /-e/, a Multi-functional Affix in Persian

نویسنده [English]

  • M.Jafar Jabbari
Assistant Professor of Yasouj University
چکیده [English]

Abstract                             
 
One of the literary features of rhetoric is Epanalepsis, the repetition of the initial word of a couplet at the end of the same couplet; this very repetition makes the discourse beautiful and aesthetic. The name given to this literary figure has caused a lot of controversies among the Arab and Iranian literary men. To Ibn_Moataezz, Sakkaki, Khatib Tabrizi, Saddin Taftazi and some other Arab literary men, and to many of the Persian speaking rhetorians, this figure of speech has been referred to as Epanalepsis; whereas, Mohammad Ibn Omar Radviani, Shams Ghais Razi, and those who follow them and some of the contemporary authors of books written on Figures of Speech, have referred to it as Anadiplosis.
The present study aims at investigating the justifications for the opposite views clarifying the more accurate one and stating the documented proofs. To do so all the reliable Arabic and Persian literary sources have been analyzed. This study follows a descriptive style based on a literary method of research. The results of present study indicate that one can achieve a better understanding of this figure of speech.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Anadiplosis
  • repetition
  • Rhetoric
  • Literary figures of rhetoric