بهره مندی شاعران طنزپرداز از عناصر زبان گفتاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

2 استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه یزد

10.29252/kavosh.2025.20406.3449

چکیده

امروزه طنزپردازان مدعی ­اند که آثارشان بر اساس واقعیات زندگی و نیازهای انسانی شکل می­ گیرد. بدین ترتیب برای جلب توجه مخاطبان حقیقی این آثار، که خود مردم هستند و همچنین تأثیربخش‌بودن کلام خود در مخاطب، باید برای سخن‌سرایی، زبانی نزدیک به زبان ایشان برگزینند که همان زبان گفتار است. قرارگرفتن زبان گفتاری در کنار زبان معیار و رسمی در شعر، بنابر تعریف مشهور طنز، منجر به اجتماع هنری نقیضین شده، آفرینش طنز را به همراه دارد. زبان گفتار دارای مؤلفه­ ها و ویژگی­ هایی است که در این پژوهش سعی می ­شود موارد مورد نظر در شعر چهار شاعر طنزپرداز معاصر، که عبارتند از تقی دانش، غلامرضا روحانی، محمّدعلی افراشته و ابوالقاسم حالت بررسی گردد. بر این اساس پس از ارائۀ تعریف و توضیح زبان گفتاری، به بررسی آن در شعر فارسی پرداخته، بعد از معرفی مختصر شاعران مذکور، عناصر طنزآفرین زبان گفتاری، ذیل عناوینی همچون کلمات و ترکیبات، نحو و عوامل نحوی، ضرب ­المثل ­های عامیانه، کنایه­ های عامیانه، اصطلاحات مضحک عامیانه و نام ­های طنزآمیز عوام، در سروده ­های ایشان بررسی و مقایسه شده است. با بررسی­ ها و مقایسه­ های انجام شده، مشخص شد که چهار شاعر مذکور از تمام مؤلفه ­های فوق در سروده­ های خود برای ایجاد طنز استفاده کرده ­اند و تفاوت اندکی بین بسامد کاربردهای ایشان وجود دارد. برای نمونه دانش از ضرب ­المثل ­های عامیانه و دامنۀ زبانی آشپزی، به دلیل پرداختن به اشعار طعامی، بیش از دیگران بهره برده است. از بین این چهار شاعر، افراشته به میزان قابل توجهی از زبان گویشی گیلکی استفاده کرده که آن هم به دلیل گیلانی‌بودن خودش است. ابوالقاسم حالت نیز در ساخت متفاوت کلمات نامتعارف، نیز رعایت ادب بیشتر در استفاده از کلمات مطرود و مکروه و استفاده از روش عطف برای تأکید، اندک تفاوتی با سه شاعر دیگر دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Use of the elements of spoken language by satirical poets

نویسندگان [English]

  • Elham Barghi 1
  • Yadollah Jalali Pandari 2
1 PhD student of Persian language and literature at Yazd University
2 Professor of Persian language and literature, Yazd University
چکیده [English]

Nowadays, satirists claim that their works are based on life realities and human needs. In order to attract people, as their real audience, and influence them with their words, satirists have to use a type of language which is close to the popular spoken language. As commonly believed, using a spoken language together with the standard version of that language in a poem results in an artistic composite of contrasts, thus creating satire. Spoken language is characterized with certain factors and features based on which the present study examines the satirical poems of four contemporary authors including Taqhi Danesh, Gholamreza Rouhani, Mohammad Ali Afrashteh, and Abulqhasem Halat. The study first describes spoken language and then refers to its application in the Persian poetry. This is followed by a brief introduction of those four poets and a detailed analysis of the satirical elements of the spoken Persian used in their poems. These elements include words and phrases, syntactic features, slang proverbs, colloquial ironies, funny informal expressions, and satirical folk names. As the analyses and comparisons indicated, the four poets have benefited from all the mentioned satirical elements so as to create humor. Regarding the frequency of those elements of humor, there is no considerable difference among the poets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spoken language
  • Satirical Poetry
  • Taqhi Danesh
  • Gholamreza Rouhani
  • Mohammad Ali Afrashteh
  • Abulqhasem Halat