کارکرد ساخت گذرایی در تحلیل تیپ شناسی شخصیت در رمان «ترلان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی و عضو مرکز تحقیقات میان‌رشته‌ای زبان و ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی

3 استادیار گروه روان‌شناسی سلامت دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران

10.29252/kavosh.2023.18902.3298

چکیده

زبان‌شناسی نقش‌گرا با مطالعه زبان‌های زنده دنیا و فراهم ­آوردن شیوه‌های جدید بررسی زبان، مؤلفه‌های جهان‌شمول گذرایی را استخراج کرد و روان‌شناسی تحلیلی نیز با حلاجی دقیق روان انسان، الگوهای جهان‌شمول روانی یا همان سنخ‌های روان‌شناختی را مطرح نمود. فراگیری مؤلفه‌های گذرایی در بیشتر زبان‌ها از یک سو و کهن‌الگوبودن سنخ‌های روان‌شناختی از سوی دیگر، ما را بر آن داشت تا رابطه میان تیپ‌های روان‌شناختی دو شخصیت از رمان «ترلان» نوشته فریبا وفی را با تکیه بر دو نگرش «درون‌گرایی» و «برون‌گرایی»، با میزان گذرایی دیالوگ‌ها و توصیفات نویسنده از آن‌ها بررسی و تحلیل کنیم.
دو پرسش پژوهش حاضر این است که چگونه زبان در بازنمود روان­شناسی شخصیت­ های داستانی نقش دارد و چگونه می‌توان از طریق ساخت گذرایی زبان داستان، تیپ ­روان‌شناختی شخصیت‌ها را شناسایی و تحلیل کرد. بدین منظور از دو نظریه ساخت و مؤلفه ­های گذرایی هاپر (Hopper) و تامسون (Thompson) و تیپ­شناسی شخصیت یونگ، استفاده کرده­ایم.
آمارها و داده ­های پژوهش نشان داد که نگرش روانی غالب در شخصیت ترلان، «درون‌گرا» و در شخصیت رعنا «برون‌گرا» است. پس از آن میزان گذرایی دیالوگ‌ها و بندهای هر دو شخصیت را بررسی کردیم و در نهایت، به این نتیجه رسیدیم که خصلت‌های روان‌شناختی فرد نه تنها منش و رفتار و شخصیت او را می‌سازد، بلکه بر زبان و شیوه استفاده‌ از آن نیز اثرگذار است؛ به طوری ­که گذرایی بندهای مربوط به شخصیت‌های برون‌گرا (رعنا) بالاتر و به سرنمون گذرایی نزدیک­تر است و در مقابل، در بندهای مربوط به شخصیت­ های درون­گرا (ترلان)، شاهد میزان گذرایی پایین‌تری در اکثر مؤلفه‌ها هستیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Application of transitive structures in the analysis of the personality type of the characters in the novel Tarlan

نویسندگان [English]

  • salman goodarzi 1
  • Batool Vaez 2
  • arastoo mirani 3
1 Master’s student of Persian Language and Literature, Allameh Tabataba’i University
2 Associate Professor of Persian Language and Literature & Member of Language and Literature Interdisciplinary Research Center, Allameh Tabataba’i University
3 Assistant Professor, Department of Health Psychology, Islamic Azad University, Gorgan Branch
چکیده [English]

Abstract
      Functional linguistics has universal parameters of transitivity, and analytical psychology has introduced psychological types by analyzing the psyche. Considering the transitivity parameters and the archaic nature of psychological types, we seek to analyze the relationship between the psychological types of two characters in novel Tarlan with regard to their "introversion" and "extroversion", the scale of transitivity in the dialogues, and the author's descriptions of the characters. The research question is ‘what role does language play to represent the story characters’ psychology?’. We used the personality typology by Jung and two theories by Hopper and Thompson about the structure and parameters of transitivity. As the data analysis showed, the dominant mental attitude of Tarlan is ‘introvert’ and that of Rana is ‘extrovert’. We then examined the transitivity of the dialogues and clauses of both characters. It was concluded that psychological traits not only shape the person’s disposition, behavior and character but also affect his or her language and how it is used. The clauses of the extroverted characters had higher transitivity, while those of the introverted characters were less transitive in most parameters.
 
Keywords: Psychological type, Transitivity, Structure, Extroversion, Introversion.
 

Introduction

According to the tenets of psychoanalytic criticism, many literary and artistic works are created under the influence of the forces in the artist and writer's unconscious. Great psychoanalysts such as Freud, Jung and their followers have emphasized this issue. By introducing and explaining psychological types, Jung greatly contributed to the understanding of the functions and positions of the human psyche. Based on his typological propositions, one can follow the trend of creating a character in a literary work and thus examine the psychological framework of the characters in literary works, as Jung himself has done it in the book Psychological Types and analyzed examples of the works of Schiller, Nietzsche, etc.
    From this point of view, several important conclusions can be drawn. Firstly, considering the abundance and frequency of the psychological types of the characters in the fiction works of an author, we can understand the level of his ability to characterize and create psychological characteristics. Secondly, based on the frequency of a certain type, the author's bias and partiality towards it, or his distancing from and disgust for another type, the author's own psychological traits can be traced and analyzed in his works. This sheds light on the influence of the author's own psychological type in the creation of a hero or anti-hero character.
 
 

Methodology

The current research is mainly based on the theory that the traces of the psychological type of a certain character can be found in the grammatical construction of the character's utterances and the description that the author has presented about him. As a result, it is possible to see the connection of the character’s language and expressions with his psychological type. Also, if this theory is confirmed, as the basic principle of Jung's psychology claims, not only a person's understanding of the world but also his language and manner of expression are largely influenced by his psychological type and unconscious background.
    This research has been carried out using a library method and a flash drive. A very important interface that makes the present study possible and connects Jung's typological theory to linguistics is the use of linguistic and grammatical bases to prove the psychological nature of characters or, conversely, using typological issues to investigate the grammatical spirit that governs the language of characters. This research seeks to explain the mutual relationship between the psychological type of the characters in a story and the transitivity of their dialogues based on the grammatical types of sentences as well as the linguistic processes that they use. According to Halliday (1994), the analysis of a text that is not based on grammar is not an analysis, but an interpretation of the text. Also, according to Tolan (2007), functional linguistics is the most suitable model of linguistics for the study of literature.
    Therefore, in this study, the point of intersection of these two theories is practically analyzed in the novel Terlan by Fariba Vafi. For this purpose, we chose the two main characters of the novel (Tarlan and Rana) to discover their psychological type and explain its relationship with the transitivity of their dialogues and the author's descriptions of them.
 
 

Results and discussion

The degree of a person’s introversion or extroversion determines the flow of his or her psychological energy. Psychic power is like a river that flows in an extrovert's mind to the outside world without encountering an internal barrier, while an introvert mind prefers to make this river flow in the channels of his inner world.
    Due to the material nature of most transitivity parameters, the rate of transitivity in the language of a character largely depends on the direction of his or her psychic energy (libido). That is, if the direction of the libido or mental energy of someone is towards the outside and material world, transitivity in his language will inevitably increase, but it decreases in proportion with the mental energy spent on introspective ideas and mentalities.
 
 

Conclusion

According to the points discussed, it is concluded that the traces of a character's psychological type can be found not only in the descriptions given by the author but also in the construction of the character’s words and clauses. Transitive constructions make a suitable topic for typological investigations, because traces of the character's psychological tendencies show up during a transitivity system and with regard to the degree of power exerted on the object.
Introversion and extroversion are two pervasive psychological preferences that can be measured with transitivity components; more introverted persons use less transitivity in their sentences, and more extroverted persons use more transitivity. This actually depends on the difference between extroverts and introverts in their preference of subject or object. While introvert people live in the world of their minds and ideas, extrovert ones live in the external and tangible world. This directly affects the qualities of the subject chosen by each type.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological Type
  • Transitivity Structure
  • Jung
  • Hopper and Thompson
  1. الف) کتاب­ها

    1. انوری، حسن و احمدی‌گیوی، حسن (1385)، دستور زبان فارسی 2. چاپ پنجم، تهران: انتشارات فاطمی.
    2. بیلسکر، ریچارد (1398)، اندیشة یونگ. ترجمة حسین پاینده. چاپ دوم. تهران: انتشارات مروارید.
    3. تولان، مایکل (1386)، روایت­شناسی؛ درآمدی بر زبان‌شناختی-انتقادی. مترجمان: سیده‌فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت.
    4. حق‌شناس، حسن (1395)، طرح پنج عامل شخصیت‌شناسی؛ نظریه، آزمون‌ها و کاربردهای بالینی و مشاوره‌ای. چاپ اول. تهران: انتشارات روان‌سنجی.
    5. رابرتسون، رابین (1397)، یونگ‌شناسی کاربردی. ترجمة ساره سرگلزایی. چاپ پنجم. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
    6. راسخ‌مهند، محمد (1396)، نحو زبان فارسی: نگاهی نقشی-رده‌شناختی. چاپ یکم. تهران: نشر آگه.
    7. شارپ، داریل (1398)، تیپ‌های شخصیتی: مدل تیپ‌شناسی یونگ. ترجمه بابک نجفی. چاپ ششم. تهران: نشر هیرمند.
    8. مارتین، چارلز (1397)، تیپ شخصیتی شما: شما چه کاری باید انجام دهید تا در زندگی پیشرفت کنید؟ ترجمة سیدمرتضی نظری. چاپ چهارم. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
    9. مک‌گوایر، ویلیام و فرانسیس کرینگتون هال ریچارد (1398)، یونگ می‌گوید: مصاحبه‌ها و دیدارها. ترجمة سیروس شمیسا. چاپ چهارم. تهران: نشر قطره.
    10. مورنو، آنتونیو (1399)، یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمه داریوش مهرجویی. چاپ یازدهم. تهران: نشر مرکز.
    11. وفی، فریبا (1398)، ترلان. چاپ بیست و هشتم. تهران: نشر مرکز.
    12. یونگ، کارل گوستاو (1398)، اصول نظری و شیوه روان‌شناسی تحلیلی یونگ. ترجمه فرزین رضاعی. چاپ ششم. تهران: ارجمند.
    13. ________ (1400)، انسان در جستجوی هویت خویشتن. ترجمه محمود بهفروزی. چاپ ششم. تهران: نشر جامی.
    14. ________ (1400)، انسان و سمبول‌هایش. ترجمه محمود سلطانیه. چاپ سیزدهم. تهران: جامی.
    15. _________ (1400)، روان‌درمانی در عمل. ترجمه ارسطو میرانی. چاپ اول. تهران: جامی.
    16. _________(1394). ماهیت روان و انرژی آن. ترجمه پرویز امیدوار. چاپ سوم. تهران: انتشارات بهجت.
    17. _________(1400). نظریه روان‌کاوی. ترجمة عباس علیخانی. چاپ اول. تهران: انتشارات جامی.

    ب) مقالات

    1. حق‌بین، فریده (1383)، «بررسی ساخت‌های نامتعدی در زبان فارسی». فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س). جلد 13 و 14، شماره 48 و 49، صص 95-61.
    2. خدری، نجمه و ساسانی، فرهاد (1394)، «بررسی پیوستار گذرایی در فعل‌های گروهی فارسی». پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، جلد 5، شماره 10، صص 35-25.
    3. راسخ‌مهند، محمد و مسعود محمدی‌راد (1394)، « تأثیر گذرایی بر ساخت جمله در زبان فارسی». نشریه پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، جلد 5، شماره 9، صص 47-1.
    4. قاسمی، ملیحه و یدالله جلالی‌پندری (1394)، «بررسی تیپ شخصیتی شخصیت‌های رمان شوهر آهوخانم». ادب پارسی معاصر، جلد 5، شماره 1، صص 124-84.
    5. کریمی، فائقه؛ گلفام، ارسلان و کربلایی‌صادق، مهناز (1399). «بررسی گذرایی در گفتار کودک فارسی‌ زبان از منظر انگاره نظری هاپر و تامسون». مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، جلد 8، شماره 3، صص 68-49.

    ج) پایان‌نامه

    1. احمدی، روح‌انگیز (1396)، بررسی وجوه و فرآیند افعال در سی غزل عطار از منظر زبان‌شناسی نقش‌گرای هلیدی. کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. 219 صفحه.
    2. قرایی، نگار (1391)، بررسی و مقابله شخصیت در آثار (داستان‌های کوتاه) هوشنگ گلشیری و نجیب محفوظ. کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. 110 صفحه.
    3. محجوب، مهسا (1393)، شخصیت‌پردازی در داستان‌های کوتاه جعفر مدرس صادقی با رویکردی نقش‌گرا. کارشناسی ارشد. کتابخانه مرکزی دانشگاه سمنان. دانشکده ادبیات و علوم انسانی.145 صفحه.
    4. محمدزاده، شهرزاد (1396)، تحلیل روان‌شناختی برخی رمان های حسین سناپور، زویا پیرزاد و فریبا وفی براساس نظریه شخصیت اریک فروم، آلفرد آدلر و کارل گوستاو یونگ. دکتری. کتابخانه مرکزی دانشگاه خوارزمی. 260 صفحه.
    5. نظیف، نرگس (1393)، تحلیل جهان‌بینی و شخصیت سعدی در غزلیات با رویکرد زبان‌شناسی نقش‌گرا. کارشناسی ارشد. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. پژوهشکده زبان و ادبیات. 163 صفحه.

    د) لاتین

    1. Halliday, M.A.K. (1994). An introduction to Functional Grammar. 2nd edition. London: Edward Arnold.
    2. Hopper, Paul J; Sandra A. Thompson (1980). Transitivity in Grammar and Discourse. Language, Vol. 56, No. 2. pp. 251-299.
    3. Jahankhani, Lotfollah (1993). “On the Concept of Transitivity in Farsi”. MA. Thesis, University of Tarbiat Modarres.
    4. Jung, Carl Gustav (1976). Psychological Types. Bollingen series xx. Princeton university press.