بازنمایی طنزآمیز گونه های عشق در شعر ابوالفضل زرویی نصرآباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

10.29252/kavosh.2021.15830.2988

چکیده

شیوۀ بیان و تفسیر عشق، مانند دیگر احساسات و هیجان­ ها، متأثر از عوامل فرهنگی است و با تغییر و تحوّل در فرهنگ، نگرش به عشق­ و شیوۀ بروز آن نیز تغییر می ­کند. در ایران، در پی آشنایی با مدرنیته (=تجدّد) و شکل­گیری هنجارها و ارزش ­های جدید، نگرش ­ها دربارۀ عشق، دستخوش تغییر و این امر، موجب شکل­ گیری نگرش ­های متفاوتی دربارۀ آن شد. برای شناخت این تغییرات و الگوها، مطالعه و بررسی شعر و بویژه، شعر طنز، نقش بسزایی دارد. بر این اساس، در این پژوهش، کوشش می­ شود موضوع عشق، در اشعار شاعر طنزپرداز معاصر، زرویی نصرآباد (1348-1397)، با روش اسنادی و بر مبنای رویکرد تاریخی جامعه ­شناسانی چون گیدنز (Giddens) و باومن (Bauman) بررسی و به این پرسش­ ها پاسخ داده شود که در شعر این شاعر، چه گونه­ هایی از عشق بازنمایی شده و شاعر چه نگرشی به آن ها داشته است.
نتایج پژوهش نشان می­ دهد از نظر زرویی، سه گونۀ عشق سنّتی، مدرن و تقطیری، در جامعۀ ایرانی وجود داشته است. این شاعر طنزپرداز، ضمن نگاه مثبت به عشق سنّتی، به برخی از نقایص آن مانند دلبستگی بیمارگونه داشتن به معشوق و داشتن پایان تلخ اشاره کرده است. زرویی، برای توصیف عشق مدرن، از استعارۀ مفهومی «عشق مدرن، به مثابۀ کالاست» استفاده کرده است که این امر، نشان از تأثیر مؤلّفۀ مصرف­ گرایی، بر نگرش به عشق در جامعۀ ایرانی و بازتاب آن در شعر این شاعر دارد. عرضۀ عشق در مدل­ های رنگارنگ، قابل عرضه و انتقال بودن آن، نداشتن تعهّد در رابطۀ عاشقانه و تنوّع­ طلبی در عشق، از مهم ­ترین ویژگی­ های عشق مدرن در شعر زرویی هستند. از نظر وی، عشق تقطیری، یعنی تلفیق ویژگی ­های مثبت عشق سنّتی و مدرن نیز از آنجا که دوام بیشتری نسبت به عشق مدرن دارد، می ­تواند مبنای ازدواج قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Humorous representation of love patterns in the poetry of Abolfazl Zarvi of Nasrabad

نویسنده [English]

  • Ebrahim zaheri abdevand
چکیده [English]

The way love is expressed, like other emotions, is influenced by cultural factors, and by changing culture, attitudes toward love and the way it is expressed change. In Iran, following the acquaintance with modernity and the formation of new norms and values, attitudes about love changed and this led to the formation of different patterns about it. In order to recognize these changes and patterns, poetry Especially humorous poetry plays an important role. Accordingly, in this research, an attempt is made to study the subject of love in Nasrabad's Zarwi poems with a documentary method and to answer these questions: what patterns of love are represented in this poet's poem and what is the poet's attitude towards it? Have. The results show that the three patterns of modern, traditional and distilled love are reflected in Zarvi's poetry. To describe modern love, Zarvi has used the conceptual metaphor of "modern love as a commodity", which shows the effect of the consumption component on the attitude towards love in Iranian society and its reflection in the poetry of this poet. The presentation of love in colorful models, its portability and transferability, the lack of commitment in a romantic relationship and the desire for diversity in love are the most important features of modern love in Zarvi poetry. This satirical poet has pointed out some of its shortcomings, such as having a morbid attachment to the beloved and having a bitter end. According to him, distilled love, that is,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abolfazl Zarui
  • Humor
  • Modern Love
  • Traditional Love
  • Distilled Love
  1. الف) کتاب­ها

    1. اعزازی، شهلا (1389)، جامعه­ شناسی خانواده: با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
    2. باباصفری، علی­اصغر (1392)، فرهنگ داستان­ های عاشقانه در ادب فارسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    3. باومن، زیگمونت (1392)، عشق سیّال در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمۀ عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
    4. پورنامداریان، تقی (1384)، در سایۀ آفتاب: شعر فارسی و ساخت­ شکنی در شعر مولوی، تهران: نشر سخن.
    5. حری، ابوالفضل (1387)، دربارۀ طنز: رویکردهای نوین به طنز و شوخ­ طبعی، تهران: شرکت انتشارات سورۀ مهر.
    6. دهقانی، محمّد (1377)، وسوسة عاشقی: بررسی تحوّل عشق در ادب پارسی، بی­جا: برنامه.
    7. راپاپورت، الیزابت (1398)، «دربارۀ آیندۀ عشق: روسو و فمینیست­ های رادیکال»، درباره عشق، مترجم آرش نراقی، تهران، نشر نی، صص233-261.
    8. زرویی نصرآباد، ابوالفضل (1389)، رفوزه­ ها، تهران: کتاب نیستان.
    9. ستاری، جلال (1388)، سیمای زن در فرهنگ ایران، تهران: نشر مرکز.
    10. سلیمانی، محسن (1391)، اسرار و ابزار طنزنویسی، تهران: سورۀ مهر.
    11. سینگر، اروینگ (1397)، فلسفۀ عشق، ترجمۀ میثم محمّد امینی، تهران: فرهنگ نشر نو.
    12. شفیعی ­کدکنی، محمّدرضا (1380)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.
    13. عبدی، عبّاس (1393)، مقدّمه ­ای بر پژوهش در جامعه ­شناسی خانواده در ایران، تهران: نشر نی.
    14. غفاری، غلامرضا و ابراهیمی لویه، عادل (1389)، جامعه ­شناسی تغییرات اجتماعی، تهران: آگرا و لویه.
    15. گیدنز، آنتونی (1393)، تجدّد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
    16. مختاری، محمّد (1398)، هفتاد سال عاشقانه، تهران: فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم.
    17. نامورمطلق، بهمن (1398)، اسطوره ­کاوی عشق در فرهنگ ایرانی، تهران: سخن.

    ب) مقالات

    1. آقابابایی، احسان و کیانپور، مسعود (1395)، «بازنمایی کالایی ­شدن احساسات در روابط اجتماعی (مورد مطالعه: فیلم سینمایی آرایش غلیظ)»، جامعه شناسی کاربردی، سال28، شمارۀ 4، صص19-30.
    2. پراکنده، مریم و همکاران (1399)، «شیوه ­های طنزپردازی ابوالفضل زرویی نصرآباد در «رفوزه ­ها»»، سبک ­شناسی نظم و نثر فارسی، سال13، شمارۀ4، صص27-42.
    3. پوردهقان اردکان، رضا و همکاران (1399)، «سبک­شناسی آثار طنز ابوالفضل زرویی نصرآباد»، سبک­شناسی نظم و نثر، دوره13، شماره1(47)، ص1-18.
    4. _________ (1398)، «سبک­ شناسی نقیضه در آثار طنز زرویی نصرآباد» کاوش­نامه، سال20، شمارۀ41، صص71-100.
    5. ربّانی ­خوراسگانی و کیانپور، مسعود (1388)، «جامعه­ شناسی احساسات»، جامعه ­شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره2، صص35-64.
    6. زارع­ جیرهنده، سارا و پیروز، غلامرضا (1396)، «جلوه­ هایی از عشق مدرن در شعر معاصر (با تکیه بر اشعار نیما یوشیج، فروغ فرخزاد و نادر نادرپور)، پژوهشنامه ادب غنایی، سال15، شمارۀ 28، صص117-140.
    7. شادرو منش، محمّدرضا و همکاران (1397)، «ریشه ­های اجتماعی تحوّل مفهوم عشق در شعر ایران بررسی جامعه ­شناختی تحوّل مفهوم عشق در نه دفتر عاشقانۀ دهۀ 80»، جامعه­ شناسی هنر و ادبیات، دورۀ10، شمارۀاول، 1-36.
    8. عبّاس ­زاده، محمّد و همکاران (1393)، «مدیریت احساسات گامی در راستای توسعۀ جامعه­ شناسی احساسات»، مطالعات جامعه ­شناسی، سال6، شمارۀ24، صص7-33.
    9. فاضلی، نعمت ­الله (1397)، ترس و تجدّد؛ صورت­ بندی مسأله ترس و ناامنی در ایران معاصر»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال هفتم، شماره 28، صص7-44.
    10. قیصریان، اسحاق (1396)، «مطالعه عشق از منظر روان­ شناسی، جامعه ­شناسی، فلسفه و زبان شناسی؛ ارائه یک نظریه ترکیبی»، پژوهش های روان شناسی اجتماعی، شمارۀ 28، صص 55-82.
    11. وکیلی، شروین (1383)، «دگردیسی صمیمیت»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارۀ 89، صص71-75.

    ج) پایان­ نامه

    1. پریدل، حمیده (1391)، بررسی محتوایی طنز در اشعار محمّد صالحی آرام، ابوالفضل زرویی نصرآباد و خلیل جوادی، پایان­ نامه کارشناسی ارشد، پیام نور مرکز ساری.
    2. حدادی، بهمن (1393)، بررسی و مقایسۀ طنز منظوم ابوالقاسم حالت، ابوالفضل زرویی و اکبر اکسیر، پایان­ نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
    3. دهستانی ­بافقی، شهلا (1394)، ساختار زبانی و محتوایی کتاب رفوزه­ ها ابوالفضل زرویی نصرآباد، پایان­ نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س).
    4. شیخی، یحیی (1396)، بررسی طنز دۀ 80 با تکیه بر آثار کیومرث صابری، عمران صلاحی، ابوالفضل زرویی و اکبر اکسیر، رسالۀ دکتری، دانشگاه مازندران.